پاورپوینت ارایه ادبی جلسه چهارم قطعه ترجیع بند ترکیب بند (pptx) 12 اسلاید
دسته بندی : پاورپوینت
نوع فایل : PowerPoint (.pptx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد اسلاید: 12 اسلاید
قسمتی از متن PowerPoint (.pptx) :
بنام خدا
آرایه ادبی
جلسه چهارم
قطعه ترجیع بند ترکیب
بند
قطعه:
قالب شعری که قافیه تنها در پایان مصراع های زوج میآید. حداقل ابیات دو بیت است.
شکل هندسی قطعه:
---------- ----------
X
---------- ----------
X
---------- ----------
X
توجه :
در دیوان برخی شاعران مثل سنایی و ابن یمین مصراع اول بیت اول قافیه دارد. (یعنی بیت اول مصرع است).
*علت نامگذاری قطعه:
بدان سبب است که گویا پاره ای (قطعه ای ) از میان یک قصیده است.
درون مایه و محتوای قطعه:
دربارة یک موضوع خاص سخن گفته میشود (وحدت
موضوع)
مطالب
آن اخلاقی، تعلیمی، حکایت ، شکایت و مدح و هجو
میباشد
.
*تاریخچه قطعه:
پیدایش قطعه به آغاز شعر فارسی برمیگردد زیرا در شعر رودکی قطعات زیبایی یافت میشود.
*قطعه سرایان معروف:
انوری (قرن 6)، ابن یمین (قرن 8) پروین اعتصامی (قرن 14).
ترجیع بند
: غزل هایی است با قافیه های مختلف که بیت یکسان مصرعی با قافیة مستقل آنها را به هم وصل میکند. به هر یک از غزلها (خانه یا رشته) و به بیت تکراری (ترجیع یا برگردان) گفته میشود.
شکل هندسی:
-------
X
--------
X
-------
--------
X
-------
--------
X
-------
X
-------
X
-------
O
--------
O
-------
--------
O
-------
-
-------
O
-------
.
-------
درون مایه و محتوای ترجیع بند:
هر یک از خانه ها غزلی است با محتوایی عشق، مدح
،
ستایش ، عرفان
.
ترجیع
بند سرایان معروف:
قدیمی ترین نمونه از فرخی سیستانی است
زیباترین نمونه ها از سعدی و عاشقانه ها و هاتف اصفهانی (عارفانه) میباشد.
*نکته
:
ترجیع بند از قالب های خاص شعر فارسی است.
شرط زیبایی ترجیع بند آن است که بیت آخر هر خانه با بیت ترجیع (
برگردان)
آن از نظر معنی مناسبتی تمام داشته باشد.
ترکیب بند
:
همانند ترجیع بند از چند خانه یا رشته (غزل) تشکیل میشود با این تفاوت که قافیة بیت مصرّع در میان بخش های آن متفاوت و نامکرر است. بر خلاف ترجیع بند
که
تکراری
است.
قافیة رشته ها یا خانه های ترکیب بند مانند ترجیع بند است.
*شکل هندسی ترکیب بند:
--------
X
--------
X
--
-------
--------
X
-------
X
--------
--------
-------
O
---------
O
----------------
-------
O
---------
O
-------
-
--------
O
--------
--------
نکته:
تفاوت ترجیع بند و ترکیب بند در بیت برگردان است که در ترجیع بند این بیت
عیناً تکرار می شود ولی در ترکیب بند تکراری نیست.
شمار بخشهای ترکیب بند همانند ترجیع بند، نامعین و در اختیار خود شاعر است.